Fetva Mecmualarının Karşılaştırılmasında Yapay Zekâ Destekli Yöntemler

Bu çalışma, Osmanlı şeyhülislam fetva mecmualarını yapay zekâ destekli analiz yöntemleriyle karşılaştırarak bunlar arasındaki benzerlikleri sistematik ve sayısal olarak ortaya koymayı hedeflemektedir. Fetva mecmualarının büyük hacmi ve çeşitliliği, bu fetvaların ortaya çıktığı dönemler arası karşılaştırmaları geleneksel araştırma yöntemleriyle sürdürmeyi zorlaştırmaktadır; dijital analiz yöntemleri bu noktada ortaya çıkan ihtiyaca cevap vermektedir. Bu çalışmada, Minkārîzâde Yahyâ Efendi’nin fetvaları merkeze alınarak şeyhülislam fetvaları arasındaki benzerlik oranları yapay zekâ destekli analiz araçları ile incelenmiştir. Çalışma, sürekliliğin Osmanlı hukuku için güçlü bir unsur olduğunu ortaya koymaktadır. Minkārîzâde Yahyâ Efendi ile Çatalcalı Ali Efendi’nin mecmuaları arasında aynı veya benzer nitelikteki çok sayıda fetva, bazı hukuki meselelerin istikrarlı bir çizgide sürdüğünü göstermektedir. Ayrıca çalışma, dijital analiz yöntemlerinin sosyal bilimlerde sağladığı avantajları vurgulamakta, Osmanlı hukuku çalışmaları gibi büyük veri setlerine sahip alanlarda kapsamlı analizler için bu yöntemlerin kullanışlılığına bir örnek teşkil etmektedir.

Raporu incelemek için tıklayınız.